Dezynfekcja
Dezynfekcja, odkażanie - zabieg mający na celu niszczenie drobnoustrojów i ich przetrwalników. Dezynfekcja niszczy formy wegetatywne mikroorganizmów, ale nie zawsze usuwa formy przetrwalników. Zdezynfekowany materiał nie musi być jałowy. Dezynfekcja w przeciwieństwie do antyseptyki dotyczy przedmiotów i powierzchni.
Wyniki dezynfekcji zależą od trzech czynników:
- Drobnoustroju – gatunek, liczba, aktywność fizjologiczna
- Środka dezynfekcyjnego – właściwości chemiczne i fizyczne, stężenie i czas działania
- Środowiska – temperatura, wilgotność, obecność materii organicznej, poziom kationów
Do dezynfekcji stosuje się metody fizyczne, chemiczne oraz termiczno-chemiczne.
Czynniki fizyczne używane do dezynfekcji:
- Para wodna – do dezynfekcji wcześniej oczyszczonego sprzętu , odzieży, unieszkodliwiania odpadów, używa się pary wodnej w temperaturze 100-105 C pod zmniejszonym ciśnieniem ( 0,45-0,5 atm.) Pary wodnej pod normalnym ciśnieniem używa się do odkażania m. In. wyposażenia sanitarnego
- Promieniowanie – do odkażania używa się promieni UV o długości fali 256 nm, które niszczą drobnoustroje w powietrzu i nie zasłoniętych powierzchniach
- Ozonowanie - ozon używany jest do odkażania powierzchni oraz całych pomieszczeń w celu pozbycia się z otoczenia bakterii, wirusów i pleśni. Jego silne działanie utleniajace wykorzystuje się w procesie utleniania błon komórkowych bakterii oraz osłonek niektórych typów wirusów, co ostatecznie prowadzi do ich dezaktywacji i braku zdolności dalszego zarażania
Czynniki chemiczne używane do dezynfekcji:
- czwartorzędowe sole amoniowe
- alkohole , np. etylowy, izopropylowy
- związki fenolowe, np. krezol
- biguanidy, np. chlorheksydyna
- związki metali ciężkich , np. srebra, miedzi, rtęci
- związki halogenowe, np. jodyna, chloramina, jodofory
- fiolet krystaliczny, mleczan etakrydyny
- utleniacze – nadtlenki
- tenzydy, np. mydła
- kwasy, zasady
Im dłuższy jest czas działania i wyższe stężenie środka dezynfekującego (z wyjątkami), tym większa część drobnoustrojów zostanie zniszczona. Ze względu na fakt, iż środki chemiczne zwykle nie działają w środowisku suchym, ważny jest ich stopień wilgotności. Jest to szczególnie istotne w dezynfekcji powietrza
